تأثير مصرف مکمل کراتين بر آمونياک خون و برخي شاخصهاي عملکردي و ساختاري در تکواندوکاران نخبه

چکيده :

کراتين به عنوان يک مکمل نيروزاي مؤثر در بين ورزشکاران شناخته شده است. هدف از اين پژوهش مطالعه تأثير مکمل سازي کوتاه مدت کراتين بر آمونياک خون و برخي شاخصهاي عملکردي و ساختاري در تکواندوکاران نخبه ( با وزن 935/7 ± 87/67 کيلوگرم ، سن 72/3 ± 75/22 ) عضو تيم تکواندو آمن ، که دست کم مدت 3 سال سابقه عضويت در يکي از تيمهاي شرکت کننده در ليگ استان تهران را داشته اند ، بود. به همين منظور 20 ورزشکار انتخاب و به صورت تصادفي و در يک طرح دوسوکور به دو گروه کراتين ( 10n= ) و دارونما ( 10n= ) تقسيم شدند. سپس گروه مکمل کراتين به مدت 6 روز ، هر روز 20 گرم کراتين در 4 وعده ( 5 × 4 گرم ) مصرف کردند در حاليکه گروه دارونما به همين شکل و اندازه ، گلوکز مصرف کردند. در پيش آزمون و پس آزمون ابتدا وزن و توده بدون چربي آزمودنيها توسط دستگاه تجزيه و تحليل ترکيب بدن ارزيابي شد. سپس آزمودنيها آزموني را که شامل ده نوبت پدال زدن با حداکثر سرعت وتوان به مدت 6 ثانيه ( 6 × 10 ثانيه ) با30 ثانيه استراحت غير فعال بين هر تکرار ، بر روي دوچرخه کارسنج بود انجام دادند که بلافاصله بعد از اين آزمون از وريد بازوئي آزمودنيها در حالت نشسته توسط يک متخصص خونگيري مي شد. در ضمن حداکثر سرعت در هر 6 ثانيه رکاب زدن يادداشت مي شد و در انتها ميانگين حداکثر سرعت در کل 10 تکرار محاسبه شد. در انتها از آزمودنيها آزمونهاي 40 يارد سرعت و چابکي ايلينويز به عمل آمد. نتايج اين پژوهش نشان داد که ميزان آمونياک خون گروه کراتين ، در پس آزمون با کاهش چشمگيري مواجه شده است. که اين کاهش به لحاظ آماري معني دار بود. علاوه بر اين ميانگين حداکثر سرعت رکاب زدن درگروه کراتين از 82/8 ± 02/163 دور در دقيقه در پيش آزمون به 51/8 ± 12/174 دور در دقيقه در پس آزمون رسيده بود که اين افزايش نيز به لحاظ آماري معني دار بود( 00/0 p= ). رکورد زمان اجراي آزمون سرعت و چابکي آزمودنيهاي گروه کراتين در پس آزمون ها به ترتيب 38/0و 70/0 ثانيه بهبود يافته بود که اين مقادير هم به لحاظ آماري به ترتيب در سطح 02/0p= و 01/0p= معني دار بود. وزن هر دو گروه کراتين و دارونما نيز به ترتيب 5/1 و 53/0 کيلوگرم و توده بدون چربي گروه کراتين و دارونما نيز به ترتيب 56/1 و 68/0 کيلوگرم افزايش يافته بود که اين افزايش ها نيز به لحاظ آماري معني دار بود . به طور کلي با توجه به نتايج پژوهش مي توان گفت که مصرف مکمل کراتين عليرغم اينکه باعث کاهش تجمع آمونياک در خون مي شود، سرعت عملکرد را نيز در فعاليتهاي تناوبي در سطح بالاتر حفظ مي کند. همچنين مصرف مکمل کراتين باعث بهبود سرعت و چابکي و همچنين افزايش وزن و توده بدون چربي آنها مي شود.

فهرست مطالب

عنوان

صفحه

فصل اول : طرح تحقيق........................................................................................................................

1

1-1. مقدمه.....................................................................................................................................................

2

1-2. بيان مساله.............................................................................................................................................

4

1-3. ضرورت و اهميت تحقيق....................................................................................................................

7

1-4. اهداف تحقيق........................................................................................................................................

10

1-5. متغيرهاي تحقيق.................................................................................................................................

11

1-6. فرضيات تحقيق....................................................................................................................................

11

1-7. محدوديتهاي تحقيق...........................................................................................................................

12

1-8. تعريف واژه ها و اصطلاحات تحقيق.................................................................................................

13

فصل دوم : مباني نظري و پيشينه تحقيق.........................................................................................

15

2-1. مقدمه.....................................................................................................................................................

16

2-2. مباني نظري تحقيق.............................................................................................................................

16

2-2-1. کراتين.........................................................................................................................................

16

2-2-1-1. تاريخچه کراتين................................................................................................................

16

2- 2-1-2. منابع کراتين....................................................................................................................

17

2-2-1-3. سنتز دروني و مکانيزم کراتين.......................................................................................

18

2-2-1-4. نقش کراتين در بدن........................................................................................................

21

2-2-1-5. عوارض جانبي...................................................................................................................

23

2-2-2. آمونیاک .......................................................................................................................................

25

25

2-2-2-1. متابولیسم بنیان آمین در عضله اسکاتی........................................................................

25

2-2-2-2. پاسخهای آمونیاک هنگام ورزش..................................................................................

26

2-2-2-3. سایر حامل های بنیان آمین..........................................................................................

27

2-2-2-4. انتقال آمونیاک از عضله اسکلتی.....................................................................................

29

2-2-2-5. پالایشNH₃پلاسمائی..................................................................................................

32

2-2-2-6. سازگاري آثار مرکزی و محیطی آمونیاک.....................................................................

32

2-2-2-6-1. خستگی مرکزی.............................................................................................................

35

2-2-2-6-2.خستگی پیرامونی..........................................................................................................

40

2-2-2-7.متابولیسم آمونیاک و اسید آمینه در عضله اسکلتی ورزیده.....................................

44

2-2-3. سيستم غالب توليد انرژي در تکواندو و تأثير کراتين بر آن..........................................

47

2-2-4. وزن..........................................................................................................................................

48

2-2-4-1. عوامل مؤثر در وزن..........................................................................................................

50

2-2-5. وزن بدون چربي ....................................................................................................................

52

2-2-6. چربي و مهارتهاي ورزشي.......................................................................................................

53

2-2-7. سرعت.....................................................................................................................................

55

2-2-7-1. انواع سرعت و آزمونهاي آن............................................................................................

56

2-2-7-2. عوامل موثر بر سرعت.....................................................................................................

58

2-2-8. چابکي.....................................................................................................................................

59

2-2-8-1. آزمون هاي چابکي...........................................................................................................

60

2-3. تحقيقات انجام شده در زمينه مکمل هاي کراتين......................................................................

60

2-3-1. تحقيقات داخلي.....................................................................................................................

61

2-3-2. تحقيقات خارجي.....................................................................................................................

61

2-3-2-1. مکمل سازي کوتاه مدت..............................................................................................

63

2-3-2-2. مکمل سازي کراتين و قدرت.........................................................................................

66

2-3-2-3. مکمل سازي کراتين و سرعت.......................................................................................

69

2-3-2-4. مکمل سازي کراتين و توان...........................................................................................

74

2-3-2-5. مکمل سازي کراتين و چابکي.......................................................................................

76

2-3-2-6. مکمل سازي کراتين و ترکيب بدني.............................................................................

80

2-3-2-7. مکمل سازي کراتين و آمونیاک......................................................................................

84

فصل سوم : روش شناسي تحقيق......................................................................................................

85

3-1. مقدمه...................................................................................................................................................

85

3-2. روش تحقيق.......................................................................................................................................

85

3-3. مشخصات آزمودنيها............................................................................................................................

86

3-4. مکمل سازي آزمودنيها................................................................................................

87

3-5. تمرينات ورزشي آزمودنيها................................................................................................................

88

3-6. متغير هاي تحقيق...............................................................................................................................

88

3- 7. ابزار هاي اندازه گيري.......................................................................................................................

89

3-8. روشهاي اندازه گيري متغيرها..........................................................................................................

89

3-8-1. قد..................................................................................................................................................

89

3-8-2. خونگيري.....................................................................................................................................

90

3-8-2-1. تحليل نمونه هاي خوني.................................................................................................

90

3-8-3. ترکيبات بدن.............................................................................................................................

90

3-8-4. آزمون 40 يارد سرعت............................................................................................................

91

3-8-5. آزمون چابکي ايلينويز..............................................................................................................

92

3-9. روشهاي آماري تحليل داده ها.........................................................................................................

93

فصل چهارم : تجزيه و تحليل يافته ها...............................................................................................

94

4-1- مقدمه...................................................................................................................................................

94

4-2. تجزيه و تحليل توصيفي يافته ها.....................................................................................................

95

4-2-1. آمونیاک.......................................................................................................................................

96

4-2-2. سرعت..........................................................................................................................................

97

4-2-3. چابکي...........................................................................................................................................

98

4-2-4. وزن بدن......................................................................................................................................

99

4-2-5. توده بدون چربي.......................................................................................................................

100

4-2-6. مايعات بدن.................................................................................................................................

101

4-2-7. کراتينين......................................................................................................................................

102

4-2-8. ميانگين حداکثر سرعت رکاب زدن......................................................................................

103

4-3. آزمون فرضيه هاي تحقيق................................................................................................................

103

4-3-1. فرضيه اول..................................................................................................................................

105

4-3-2. فرضيه دوم...................................................................................................................................

106

4-3-3. فرضيه سوم.................................................................................................................................

107

4-3-4. فرضيه چهارم.............................................................................................................................

108

4-3-5. فرضيه پنجم...............................................................................................................................

109

4-3-6. فرضيه ششم...............................................................................................................................

110

4-3-7. فرضيه هفتم...............................................................................................................................

111

4-3-8. فرضيه هشتم..............................................................................................................................

113

4-3-9. فرضيه نهم..................................................................................................................................

114

4-3-10. فرضيه دهم...............................................................................................................................

118

4-4. متغيرهاي وابسته به تحقيق..............................................................................................................

121

فصل پنجم : بحث ، بررسي و نتيجه گيري........................................................................................

122

5-1. مقدمه.....................................................................................................................................................

122

5-2. خلاصه تحقيق................................................................................................................................

124

5-3. بحث و بررسي..................................................................................................................................

129

5-4. نتيجه گيري.........................................................................................................................................

129

5-5. پيشنهادات............................................................................................................................................

131

منابع..................................................................................................................................................................

پيوستها

142

پيوست 1. فرم يادداشت تغذيه و تمرين آزمودنيها.................................................................................

143

پيوست 2. مواردي که در طول تحقيق بايد توسط آزمودنيها رعايت شوند.......................................

144

پيوست 3. نمونه فرم دستگاه تجزيه و تحليل ترکيب بدن ..................................................................

فهرست جدولها

صفحه

عنوان

45

جدول2-1 ظرفيت و توان بيشينه سه دستگاه انرژي............................................................................

53

جدول2-2. حداقل درصد چربي بدن براي مردان و زنان ورزشکار در مراحل مختلف رشد ........

86

جدول 3-1 . شاخصهاي آماري سن، قد و وزن و سابقه تمريني آزمودنيها......................................

95

جدول 4-1. شاخصهاي آماري مربوط به پاسخ آمونیاک گروه کراتين و دارونما ............................

96

جدول 4-2. شاخصهاي آماري مربوط به سرعت گروه کراتين و دارونما در پيش و پس آزمون..

97

جدول 4-3. شاخصهاي آماري مربوط به چابکي گروه کراتين و دارونما در پيش و پس آزمون..

98

جدول 4-4. شاخصهاي آماري مربوط به وزن گروه کراتين و دارونما ..............................................

99

جدول 4-5. شاخصهاي آماري مربوط به توده بدون چربي گروه کراتين و دارونما ........................

100

جدول 4-6. شاخصهاي آماري مربوط به کل مايعات بدن گروه کراتين و دارونما .........................

101

جدول 4-7. شاخصهاي آماري مربوط به کراتينين گروه کراتين و دارونما در پيش آزمون..........

102

جدول 4-8. شاخصهاي آماري مربوط به ميانگين حداکثر سرعت رکاب زدن گروه .....................

104

جدول 4-9. مقايسه ميانگين آمونیاک در پيش و پس آزمون گروه کراتين..................................

جدول 4-10. مقايسه ميانگين سرعت در پيش و پس آزمون گروه کراتين....................................

105

جدول 4-11. مقايسه ميانگين چابکي در پيش و پس آزمون گروه کراتين....................................

106

جدول 4-12. مقايسه ميانگين وزن در پيش و پس آزمون گروه کراتين.........................................

107

جدول 4-13. مقايسه ميانگين توده بدون چربي در پيش و پس آزمون گروه کراتين..................

108

جدول4-14. مقايسه ميانگين آمونیاک در دو گروه کراتين و دارونما.................................................

109

جدول4-15. مقايسه ميانگين سرعت در دو گروه کراتين و دارونما..................................................

110

جدول4-16. مقايسه ميانگين چابکي در دو گروه کراتين و دارونما..................................................

112

جدول4-17. مقايسه ميانگين وزن بر حسب کيلوگرم در دو گروه کراتين و دارونما....................

113

جدول4-18. مقايسه ميانگين توده بدون چربي در دو گروه کراتين و دارونما................................

115

جدول 4-19. خلاصه اي از تغييرات متغيرهاي تحقيق در گروه کراتين و دارونما........................

116

جدول 4-20. خلاصه اي از اختلاف تغييرات متغيرها در دو گروه کراتين و دارونما.....................

117

جدول 4-21. تغييرات متغيرهاي وابسته به تحقيق در گروه کراتين و دارونما..............................

118

جدول 4-22. اختلاف تغييرات متغيرهاي وابسته به تحقيق در دو گروه کراتين و دارونما...........

120