بررسي جرم پولشويي در اسناد بين المللي و حقوق ايران

چکيده

پولشويي پديده‌اي است که به عنوان جرمي سازمان يافته و فراملي در دهه‌هاي اخير در اسناد و برنامه‌‌هاي بين‌المللي به دنيا معرفي شده است. اين جرم يک جرم ثانويه است که به دنبال جرايم مقدمي که منافع مالي و مادي توليد مي‌کنند، ارتکاب مي‌يابد و به معناي مخفي کردن آگاهانه ماهيت و منشا نامشروع اموال حاصل از ارتکاب اين جرايم است به نحوي که اين اموال ظاهري قانوني به خود گرفته وپاک و مشروع جلوه‌ داده شوند.

تفکر جرم‌انگاري اين پديده به دنبال گسترش جرايم سازمان يافته در دنيا مطرح شد و هدف اين بود که با کوتاه کردن دست جنايتکاران از عوايد مجرمانه‌شان، انگيزه‌ ارتکاب جرم در آنها از بين برود و به اين ترتيب با مبارزه با پولشويي به مبارزه با جرايم سازمان يافته پرداخت. علاوه بر آن ميزان بالاي پولشويي در جهان، خصوصيات سازمان يافتگي و فراملي بودن و بدون بزه ديده بودن اين جرم، خسارات و زيان‌هاي اقتصادي، اجتماعي و سياسي آن و ارتباط تنگاتنگ آن با جرايم ديگر ضرورت جرم‌انگاري اين پديده را در دنيا و همچنين ايران بيشتر کرده است و به همين جهت نيز در ايران لايحه‌اي در خصوص مبارزه با پولشويي به تصويب رسيد که هنوز مراحل نهايي قانون گذاري را طي نکرده است.

اسناد بين المللي و منطقه‌اي متعددي در خصوص پولشويي به تصويب رسيده است که برخي از مهمترين آنها عبارتند از کنوانسيون وين 1988، کنوانسيون شوراي اروپا 1990 ، دستورالعمل اروپايي 1991، توصيه‌هاي چهل‌گانه «فاتف» در سال 1990 و اصلاحيه‌هاي آنها در سال 1996 و 2000، کنوانسيون پالرمو در سال 2000 و کنوانسيون مبارزه با فساد مالي سال 2003. اين اسناد راهکارهاي مختلفي را براي مبارزه با پولشويي ارائه داده‌اند که به 4 قسمت راهکارهاي تقنيني، راهکارهاي اجرايي و اداري، راهکارهاي پيشگيرانه و راهکارهاي قضايي قابل تقسيم هستند.

هدف از اين راهکارها اين است که تا جايي که ممکن است عرصه بر پولشويان تنگ شود و هزينه عمليات پولشويي براي آنها بالا رود تا ارتکاب جرم براي آنها بي‌فايده شده و در نتيجه آنها را از ارتکاب جرم باز دارد.

فهرست مطالب

مقدمه.................................................................................

بخش اول:بررسي حقوقي وجرم شناختي پولشويي......

فصل اول :بررسي حقوقي پولشويي.....................................

مبحث اول: مفهوم و تعريف 5..............................................

مبحث : دوم : تاريخچه .........................

مبحث سوم : عناصر تشكيل دهنده جرم .............

گفتار اول : عنصر قانوني .....................

گفتار دوم : عنصر مادي....................................................

بند اول : شرايط مقدماتي...............................................

1. ضرورت وجود جرم قبلي...................

2. خصوصيات مال حاصل از ارتكاب جرم .........

3. خصوصيات مرتكب جرم..............................................

بند دوم: عمل مرتكب .........................

بند سوم: شيوه ها و وسايل ارتكاب جرم ...........

1. شيوه هاي مشتمل بر استفاده از بانكها.......

1-1 تصفيه پول............................

2-1 افتتاح حساب با هويت مجعول.............

3-1 معاملات كلان از طريق نزديكان............

4-1 وام هاي صوري و دروغين................

5-1 اسمور فينگ ..........................

6-1 استفاده از بانكهاي كارگزار...........

7-1 نقل و انتقال الكتريكي و استفاده از كارتهاي هوشمند

8-1 بهشتهاي مالياتي.....................

.2 شيوه هاي مربوط به استفاده از مؤسسات مالي غير بانكي

1-2 حواله ................................

2-2 استفاده از بازار بورس و خريد و فروش سهام و اوراق بهادار

3-2 استفاده از مؤسسات بيمه ..............

.3 شيوه ها و طرق پولشويي بدون استفاده از مؤسسات مالي

1-3 قاچاق پول.......................................................

2-3 استفاده از كازينوها..................

3-3 استفاده از مؤسسات غير انتفاعي و خيريه.......

4-3 استفاده از بازا هنر و عتيقه جات و جواهرات

5-3 استفاده از متخصصان حرفه اي .............

بند چهارم : مراحل پولشويي...................

1. مرحله جايگزيني........................................................

2. مرحله لايه گذاري.......................................................

3. مرحله ادغام...............................................................

بند پنجم : نتيجه مجرمانه....................

بند ششم :‌مشاركت و معاونت در پولشويي..........

گفتار سوم :‌عنصر معنوي جرم...................

فصل دوم : بررسي جرم شناختي پولشويي...........

مبحث اول : هدف و ضرورت جرم انگاري.............

مبحث دوم : ويژگي هاي رايج جرم پولشويي....................

گفتار اول: فراملي بودن .....................

گفتار دوم : سازمان يافتگي ...................

گفتار سوم: بدون قرباني بودن.................

مبحث سوم : ميزان پولشويي....................

مبحث چهارم :‌اهداف و علل پولشويي..............

مبحث پنجم :‌آثار و زيانهاي پولشويي............

گفتار اول :‌آثار و زيانهاي اقتصادي ...........

گفتار دوم : آثار و زيانهاي سياسي و اجتماعي....

مبحث ششم :‌رابطه پولشويي و جرايم مربوط به موادمخدر

مبحث هفتم : ارتباط پولشويي و تروريسم .........

بخش دوم: مبارزه با پولشويي..................

فصل اول :‌اقدامات انجام گرفته در سطح بين المللي

مبحث اول: اسناد و توافق نامه هاي جهاني و منطقه اي

گفتار اول : كنوانسيون سازمان ملل متحد براي مبارزه با قاچاق مواد مخدر و داروهاي روانگردان مصوب 1988.................

گفتار دوم : اعلاميه كميته بال ................

گفتار سوم:‌كنوانسيون شوراي اروپا ............

گفتار چهارم : دستور العمل اروپايي در زمينه پولشويي

گفتار پنجم : كنواسيون سازمان ملل عليه جرايم سازمان يافته فراملي

گفتار ششم :‌كنوانسيون سازمان ملل عليه فساد مالي

مبحث دوم : نهادها و سازمانهاي مبارزه با پوشويي

گفتار اول :‌نيروي ويژه اقدام مالي براي مبارزه با پولشويي (فاتف

گفتار دوم : گروه اگمونت .....................

فصل دوم : راهكارهاي ارائه شده براي مبارزه با پولشويي

مبحث اول: راهكارهاي تقنيني .................

گفتار اول: جرم انگاري پولشويي در قوانين داخلي.

گفتار دوم :‌پيش بيني كيفرهاي متناسب با جرم ....

گفتار سوم :‌شناسايي مسئوليت كيفري براي اشخاص حقوقي

مبحث دوم: راهكارهاي اجرايي و اداري...........

گفتار اول: مسئوليتها و تكاليف مؤسسات مالي....

بند اول :‌رعايت اصل شناخت مشتري ..............

بند دوم : حفظ سوابق مالي .....................

بند سوم :‌ گزارش موارد مشكوك ..................

بند چهارم :‌تعديل اصل رازداري حرفه اي .........

بند پنجم :‌عدم اطلاع به مشتري در خصوص گزارش موارد مشكوك

بند ششم : آموزش كاركنان وكارمندان ...........

گفتار دوم :‌مسؤليتها و تكاليف مؤسسات غير مالي و اشخاص حرفه اي

گفتار سوم :‌مسؤليتها و تكاليف نظارتي .........

بند اول : ايجاد واحدهاي اطلاعاتي مالي (FIU) .....

بند دوم :‌كنترل نقل و انتقال پول ..............

بند سوم :‌نظارت بر بانكها و مؤسسات مالي .......

بند چهارم : تجويز روش حمل و تحويل تحت كنترل ....

مبحث سوم : راهكارها و اقدامات پيشگيرانه ......

گفتار اول : مفهوم پيشگيري از جرم .............

گفتار دوم: پيشگيري از پولشويي...............

مبحث چهارم :‌راهكارهاي قضايي ................

گفتار اول:‌تسهيل كشف و اثبات جرم .............

بند اول : پذيرش اماره مجرميت ................

بند دوم ‚ استفاده از مخبرين و فنون ويژه تحقيق .

گفتار دوم : مصادره و ضبط اموال ...............

گفتار سوم : همكاري قضايي بين المللي ..........

بند اول : نيابت قضايي .......................

بند دوم: احاله رسيدگي كيفري .................

بند سوم :‌انتقال محكومين ....................

بند چهارم :‌استرداد متهمين و محكومين .........

نتيجه گيري و پيشنهادات .....................

فهرست منابع و مآخذ.........................

پيوست.....................................