سنجش خلاقيت دانشجويان كارشناسي سه رشته علوم تربيتي

چكيده تحقيق:

تحقيق حاضر با هدف سنجش ميزان خلاقيت دانشجويان سه رشته روان‌شناسي، مديريت آموزش و مشاوره دانشكده علوم تربيتي و روان‌شناسي دانشگاه شهيد بهشتي و بررسي نگرش آنان در مورد تأثير دوره تحصيل دانشگاهي بر رشد خلاقيتشان تدوين شده است.

نمونه آماري اين تحقيق شامل 124 نفر از دانشجويان دختر و پسر اين دانشكده مي‌باشد. كه 46 نفر از رشته مديريت آموزشي، 42 نفر از رشته مشاوره و 36 نفر از رشته روان‌شناسي را شامل مي شود. روش نمونه‌گيري آن، طبقه‌اي تصادفي نسبتي است كه از بين سه گروه آموزش تعدادي ضد دانشجويان متناسب با رشته براساس جدول مورگان انتخاب شدند.

براي سنجش خلاقيت افراد از پرسشنامه سنجش خلاقيت CREE تورستون استفاده شد و براي بررسي تاثير دوره تحصيل دانشگاهي بر رشد خلاقيت دانشجويان از يك مصاحبه كتبي استفاده گرديد.

جهت تجزيه و تحليل داده‌ها براي تعيين رابطه هركدام از سوالات مصاحبه كتبي استفاده گرديد. جهت تجزيه و تحليل داده‌ها براي تعيين رابطه هر كدام از سوالات مصاحبه كتبي و جنس افراد و رشته تحصيلي آنان با ميزان خلاقيت افراد از آزمون ناپارامتر يك خي دو پيرسون استفاده شد و براي تعيين رابطة معدل و جنس افراد با خلاقيت از آزمون ناپارامتريك كروكسال واليس استفاده شده است.

فرضيات اين تحقيق يا سطح معناداري 95 درصد اطمينان آزمون شد.

در انجام اين مراحل از نرم‌افزاري آماري spss استفاده گرديد.

نتايج بدست آمده نشان مي‌دهد.

1ـ خلاقيت مستقل از جنس افراد است.

2ـ خلاقيت از رشته تحصيلي افراد تبعيت نمي‌كند.

3ـ دوره تحصيلي دانشگاهي بخودي خود نقشي در رشد خلاقيت افراد ندارد.

4ـ معدل بالا بيانگر خلاق بودن فرد نيست.

5ـ در پرورش خلاقيت آموزش آن مي‌توان نقش بسيار مهمي را ايفا كند.

« فهرست مطالب »

عنوان صفحه

تشكر و قدرداني-------------------------------- أ

چكيده ---------------------------------------- د

فهرست مطالب----------------------------------- ه

فهرست جداول ---------------------------------- ط

فهرست نمودارها ------------------------------- ل

-

فصل اول : طرح كلي پژوهش-------------------------- 1

دعاي هنرمند----------------------------------- 2

مقدمه---------------------------------------------- 3

بيان مسئله ----------------------------- 6

ضرورت و اهميت حرکت به سوي خلاقيت ----------- 8

اهداف تحقيق --------------------------------- 10

فرضيات تحقيق -------------------------------- 12

تعريف مفاهيم و واژه ها----------------------- 12

محدوديتهاي تحقيق----------------------------- 13

خلاصه فصل------------------------------------- 15

فصل دوم : سابقه موضوع تحقيق ---------------- 16

مقدمه---------------------------------------- 17

ساختار مغز و عملکرد آن----------------------- 18

تعاريف خلاقيت :------------------------------- 25

1 . نگرشهاي خاستگاهي :----------------------- 26

2 . نگرشهاي فرايندي :------------------------ 27

رابطه هوش و خلاقيت --------------------------- 31

فرايند خلاقيت :------------------------------- 36

مراحل والاس ------------------------ 37

مراحل اسبورن ---------------------- 39

مراحل تورنس ----------------------- 41

نظريه هاي خلاقيت :---------------------------- 42

1. نظريه هاي جهان باستان-------------------- 42

2. نظريه هاي جديد فلسفي --------------------- 44

3. نظريه هاي روان شناسي -------------------- 45

4. روانکاوي جديد ---------------------------- 46

خصوصيات افراد خلاق --------------------------- 49

نيازهاي افراد خلاق --------------------------- 56

عوامل موثر در خلاقيت-------------------------- 58

هوش ------------------------------- 59

ويژگيهاي شخصيتي-------------------- 61

خانواده---------------------------- 63

مدرسه و دانشگاه و نقش آن در خلاقيت 65

نقش انگيزه هاي دروني و بيروني در خلاقيت------ 69

تاثيرات عوامل خاص بر خلاقيت :----------------- 70

سن -------------------------------- 70

جنس-------------------------------- 71

ارزشها و فشارهاي اجتماعي ---------- 71

تحصيلات----------------------------- 72

نقش کوشش در خلاقيت------------------ 72

شرايط محيطي مطلوب براي خلاقيت ---------------- 73

تكنيكهاي خلاقيت و نو آوري--------------------- 74

يورش فكري---------------------------- 75

مدل سينكتيكس -------------------------- 77

تكنيك دلفي ... ------------------------ 78

آموزش خلاقيت --------------------------------- 87

الف : آموزش و پرورش عمومي خلاقيت------------- 87

آموزش خلاقيت در جهان ---------------- 88

ب : آموزش خلاقيت در كودكان و دانش آموزان -- 89

نكات قابل توجه در آموزش خلاقيت به فراگيران 93

آنچه مربي براي پرورش فكر خلاق بايد انجام دهد 96

محتواي درسي فراگير و ارتباط آن با خلاقيت 99

اصول اساسي در پرورش خلاقيت ------------------ 107

عوامل موثر در پرورش خلاقيت ------------------ 108

نقش امنيت و آزادي رواني در خلاقيت ----------- 113

خلاقيت و حل مسئله --------------------------- 115

خلاقيت و پيشرفت تحصيلي --------------------- 117

خلاقيت و هنر -------------------------------- 118

خلاقيت و توسعه اقتصادي ---------------------- 121

اثر محرک عاطفي در خلاقيت -------------------- 122

شرايط لازم جهت استفاده حداکثر از قدرت تصور در خلاقيت 126

موانع خلاقيت -------------------------------- 128

عامل شانس در کاوش در مسير خلاقيت ------------ 127

با تصور خلاق مي توان روابط شخصي را بهبود بخشيد 139

سوابق پژوهش در ايران ----------------------- 141

سوابق پژوهش در خارج ------------------------ 143

نتيجه گيري و جمع بندي فصل دوم--------------- 147

فصل سوم : روش اجراي پژوهش--------------- 150

روش تحقيق----------------------------------- 151

روش گرد آوري اطلاعات------------------------- 152

ابزار گردآوري اطلاعات ----------------------- 152

جامعه آماري--------------------------------- 152

تعداد و روش نمونه گيري --------------------- 153

نمره گذاري آزمون --------------------------- 154

نحوه تبديل نمره خام به نمره استاندارد ------ 154

اعتبار آزمون-------------------------------- 155

روش استخراج مصاحبه كتبي -------------------- 155

اساس تئوريكي پرسشنامه و مصاحبه كتبي -------- 156

روشهاي آماري-------------------------------- 156

خلاصه فصل------------------------------------ 158

-

فصل چهارم :يافته هاي پژوهش و تجزيه و تحليل آنها ------------------------------------------ 159

مقدمه--------------------------------------- 160

تجزيه يافته هاي پژوهش ---------------------- 161

تحليل يافته هاي پژوهش----------------------- 205

خلاصه فصل ----------------------------------- 208

فصل پنجم : نتيجه گيري و پيشنهادات ---- 209

نتيجه گيري---------------------------------- 210

پيشنهادات----------------------------------- 212

منابع -------------------------------------- 214

پيوستها ------------------------------------ 221

« فهرست جداول»

عنوان صفحه

جدول 1-2 عوامل و عناصر خلاقيت ---------------- 59

جدول 1-3 پنج دامنه توضيح نمرات استاندارد --- 154

جدول 1-4 فراواني و درصد فراواني خلاقيت افراد سه گروه شركت كننده در پرسشنامه CREE-------------------- 161

جدول 2-4 پاسخ افراد سه گروه مشاوره، مديريت آموزشي و روان‌شناسي به سوال 1 مصاحبه كتبي ---------- 162

جدول 3-4 پيشايندي سوال يك مصاحبه كتبي و ميزان خلاقيت افراد ------------------------------------------ 164

جدول 4-4 آزمون خي دو سوال يك مصاحبه كتبي --- 164

جدول 5-4 پاسخ سه گروه آزمودني به سوال (1-2) مصاحبه كتبي------------------------------------------ 165

جدول 6-4 پيشايندي سوال (1-2) مصاحبه كتبي و ميزان خلاقيت افراد------------------------------------- 166

جدول 7-4 آزمون خي دوي سوال 1-2 مصاحبه كتبي-- 166

جدول 8-4 پاسخ سه گروه آزمودني به سوال 2-2 مصاحبه كتبي------------------------------------------ 167

جدول 9-4 پيشايندي سوال 2-2 مصاحبه كتبي و ميزان خلاقيت افراد------------------------------------- 169

جدول 10-4 آزمون في دو سوال 2-2 مصاحبه كتبي-- 169

جدول 11-4 پاسخ سه گروه آزمودني به سوال 1-3 مصاحبه كتبي------------------------------------------ 169

جدول 12-4 پيشايندي سوال 1-3 مصاحبه كتبي و ميزان خلاقيت افراد------------------------------------- 171

جدول 13-4 آزمون في دو سوال 1-3 مصاحبه كتبي-- 171

جدول 14-4 پاسخ سه گروه آزمودني به سوال 2-3 مصاحبه كتبي------------------------------------------ 171

جدول 15-4 پيشايندي سوال 2-3 مصاحبه كتبي و ميزان خلاقيت افراد------------------------------------- 173

جدول 16-4 آزمون في دو سوال 2-3 مصاحبه كتبي-- 173

جدول 17-4 پاسخ سه گروه آزمودني به سوال 1-4 مصاحبه كتبي------------------------------------------ 173

جدول 18-4 پيشايندي سوال‌ها مصاحبه كتبي و ميزان خلاقيت افراد ------------------------------------------ 175

جدول 19-4 آزمون خي دوي سوال 1-4 مصاحبه كتبي- 175

جدول 20-4 پاسخ سه گروه آزمودني به سوال 2-4 مصاحبه كتبي------------------------------------------ 175

جدول 21-4 پيشايندي سوال 2-4 مصاحبه كتبي و ميزان خلاقيت افراد------------------------------------- 177

جدول 22-4 آزمون خي دو سوال 2-4 مصاحبه كتبي-- 177

جدول 23-4 پاسخ سه گروه آزمودني به سوال 1-5 مصاحبه كتبي------------------------------------------ 177

جدول 24-4 پيشايندي سوال 1-5 مصاحبه كتبي و ميزان خلاقيت افراد------------------------------------- 179

جدول 25-4 آزمون خي دوي سوال 1-5 مصاحبه كتبي- 179

جدول 26-4 پاسه سه گروه آزمودني به سوال 2-5 مصاحبه كتبي------------------------------------------ 179

جدول 27-4 پيشايندي سوال 2-5 مصاحبه كتبي و ميزان خلاقيت افراد------------------------------------- 181

جدول 28-4 آزمون خي دو سوال 2-5 مصاحبه كتبي-- 181

جدول 29-4 پاسخ سه گروه آزمودني به سوال 1-6 مصاحبه كتبي ------------------------------------------ 181

جدول 30-4 پيشايندي سوال 1-6 مصاحبه كتبي و ميزان خلاقيت افراد------------------------------------- 183

جدول 31-4 آزمون خي دو سوال 1-6 مصاحبه كتبي-- 183

جدول 32-4 پاسخ سه گروه آزمودني به سوال 2-6 مصاحبه كتبي------------------------------------------ 184

جدول 33-4 پيشايندي سوال 2-6 مصاحبه كتبي و ميزان خلاقيت افراد------------------------------------- 185

جدول 34-4 آزمون خي دو سوال 2-6 مصاحبه كتبي-- 185

جدول 35-4 پاسخ سه گروه آزمودني به سوال 7 مصاحبه كتبي------------------------------------------ 186

جدول 36-4 پيشايندي سوا 7 مصاحبه كتبي و ميزان خلاقيت افراد------------------------------------------ 188

جدول 37-4 آزمون خي دو سوال 7 مصاحبه كتبي---- 188

جدول 38-4 پاسخ سه گروه آزمودني سوال 1-8 مصاحبه كتبي 188

جدول 39-4 پاسخ سه گروه آزمودني سوال 2-8 مصاحبه كتبي 190

جدول 40-4 پاسخ افراد سه گروه آزمودني به سوال 9 مصاحبه كتبي-------------------------------------- 191

جدول 41-4 وضعيت افراد از نظر جنس شركت كنندگان در پرسشنامه CREE مصاحبه کتبي ------------------------- 192

جدول 42-4 پيشايندي جنس افراد سه گروه آزمودني و ميزان خلاقيت آنان-------------------------------- 193

جدول 43-4 آزمون خي دوي جنس افراد شركت كننده و ميزان خلاقيت آنان-------------------------------------- 193

جدول 44-4 وضعيت سني افراد شركت كننده در پرسشنامه CREE و مصاحبه كتبي ------------------------------ 194

جدول 45-4 پيشايندي سن افراد سه گروه آزمودني و ميزان خلاقيت آنان-------------------------------------- 196

جدول 46-4 آزمون كروكسال داليس سن افراد شركت كننده و ميزان خلاقيت آنان-------------------------------- 196

جدول 47-4 وضعيت رشته تحصيلي افراد شركت كننده در پرسشنامه CREE و مصاحبه كتبي------------------------ 197

جدول 48-4 پيشايندي رشته تحصيلي افراد سه گروه آزمودني و ميزان خلاقيت آنان-------------------------- 198

جدول 49-4 آزمون خي دو رشته تحصيلي افراد و ميزان خلاقيت آنان-------------------------------------- 198

جدول 50-4 وضعيت معدل افراد شركت كننده در پرسشنامه CREE و مصاحبه كتبي------------------------------- 199

جدول 51-4 پيشايندي معدل افراد سه گروه آزمودني و ميزان خلاقيت آنان-------------------------------- 201

جدول 52-4 آزمون كروكسال واليس معدل افراد شركت كننده و ميزان خلاقيت آنان-------------------------- 201

« فهرست نمودارها»

عنوان صفحه

نمودار 1-2 محل تقاطع خلاقيت (در عوامل موثر در خلاقيت) 58

نمودار 2-2 عمل مطلوب يادگيري زتروي----------- 67

نمودار 1-4 فراواني ميزان خلاقيت افراد در سه رشته مختلف مشاوره، روان‌شناسي و مديريت آزمودني و استفاده از پرسشنامه CREE نشان مي‌دهد. ---------------- 161

نمودار 2-4 فراواني پاسخ افراد سه رشته به سوال 1 مصاحبه كتبي را نشان مي‌دهد. ---------------------- 163

نمودار 3-4 فراواني پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-2 مصاحبه كتبي نشان مي‌دهد. ---------------- 165

نمودار 4-4 فراواني پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-2 مصاحبه كتبي نشان مي‌دهد.----------------- 168

نمودار 5-4 فراواني پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-3 مصاحبه كتبي نشان مي‌دهد. ---------------- 170

نمودار 6-4 فراواني پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-3 مصاحبه كتبي نشان مي‌دهد. ---------------- 172

نمودار 7-4 فراواني پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-4 مصاحبه كتبي نشان مي‌دهد. ---------------- 174

نمودار 8-4 فراواني پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-4 مصاحبه كتبي نشان مي‌دهد. ---------------- 176

نمودار 9-4 فراواني پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-5 مصاحبه كتبي نشان مي‌دهد. ---------------- 178

نمودار 10-4 فراواني پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-5 مصاحبه كتبي نشان مي‌دهد. -------------- 180

نمودار 11-4 فراواني پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-6 مصاحبه كتبي را به طور كمي نشان مي‌دهد.- 182

نمودار 12-4 فراواني پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-6 مصاحبه كتبي را به طور كيفي نشان مي‌دهد. 184

نمودار 13-4 فراواني پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 7 مصاحبه كتبي را به طور كيفي نشان مي‌دهد.---- 186

نمودار 14-4 وضعيت جنس افراد شركت كننده از سه رشته مختلف را در پرسشنامه CREE نشان مي‌دهد. ---------- 192

نمودار 15-4 وضعيت سني افراد شركت كننده از سه رشته مختلف را در پرسشنامه CREE نشان مي‌دهد. ---------- 195

نمودار 16-4 فراواني افراد شركت كننده در هر كدام از رشته‌ها در پرسشنامه CREE را نشان مي‌دهد. ---------- 197

نمودار 17-4 معدل افراد شركت كننده در پرسشنامه CREE و مصاحبه كتبي در سه رشته مختلف را به طور كلي نشان مي‌دهد. ------------------------------------------ 200

نمودار 18-4 معدل افراد داراي خلاقيت بالا را در سه گروه آزمودني به طور كلي نشان مي‌دهد. ----------- 202

نمودار 19-4 معدل افراد داراي خلاقيت متوسط را در سه گروه آزمودني به طور كلي نشان مي‌دهد. ----------- 203

نمودار 20-4 معدل افراد داراي خلاقيت پايين را در سه گروه آزمودني به طور كلي نشان مي‌دهد. ----------- 203

نمودار 21-4 آزمون ضريب هم بستگي پيرسون كه پراکندگي معدل در برابر نمرات استاندارد خلاقيت سه گروه آزمون را نشان مي‌دهد. ----------------------------------- 204